Latei plaatsen

Een latei is nodig wanneer u een opening maakt of vergroot in een muur die gewicht draagt. Denk aan een nieuwe deur, een bredere doorgang of een groter raam. Zonder juiste ondersteuning kan het metselwerk gaan scheuren of verzakken.

Een latei is essentieel, zonder juiste ondersteuning ontstaan scheuren, verzakkingen en constructieve risico’s. Op deze pagina leest u hoe u herkent wanneer een latei nodig is en waar u op moet letten vóórdat u gaat verbouwen.

Wat is een latei en waarom is deze zo belangrijk?

Een latei is een horizontale draagbalk die boven een opening in een muur wordt geplaatst, zoals boven een deur, raam of doorgang. De latei draagt het gewicht van het metselwerk en bovenliggende constructies af naar de zijkanten van de opening. In oudere woningen zien wij regelmatig houten of gemetselde lateien die door veroudering of vocht hun draagkracht hebben verloren. Dit leidt vaak tot scheurvorming boven kozijnen, klemmen van ramen en deuren of verzakking van het metselwerk. Door tijdig een latei aan te brengen voorkomt u dat deze schade zich verder ontwikkelt tot een ingrijpende constructieve herstelklus.

Wanneer is een latei plaatsen noodzakelijk?

Een latei is altijd noodzakelijk wanneer u een opening maakt in een dragende muur of een bestaande opening vergroot. Dit geldt zowel voor buitengevels als voor dragende binnenmuren. Veelvoorkomende situaties zijn het creëren van een open keuken, het samenvoegen van woonruimtes, het verbreden van raam- of deuropeningen of het herstellen van verzakte gevels.

Bij niet-dragende wanden is een latei in principe niet nodig, omdat deze muren geen constructieve belasting dragen. Het onderscheid tussen dragend en niet-dragend is echter niet altijd zichtbaar. Juist hier gaat het in de praktijk vaak mis, doordat een muur wordt verwijderd zonder voldoende constructieve beoordeling.

Bij twijfel moet u er altijd van uitgaan dat een muur dragend is. In de praktijk ontstaat schade vrijwel altijd doordat er zonder zekerheid wordt gesloopt of verbouwd. Alleen een constructieve beoordeling geeft hier duidelijkheid.

Hoe herkent u of een muur dragend is?

Een dragende muur vervult een essentiële functie in de woning. Hij draagt het gewicht van bovenliggende constructies en zorgt voor stabiliteit. Het verwijderen of verzwakken van zo’n muur zonder maatregelen leidt vrijwel altijd tot schade.

Er zijn duidelijke signalen die erop wijzen dat een muur dragend kan zijn. Muren met een dikte van meer dan twintig centimeter zijn vrijwel altijd dragend. Ook muren die doorlopen naar bovenliggende verdiepingen, waar vloeren of balklagen op rusten, vervullen vaak een dragende functie. De richting van betonnen vloerplaten en de ligging van balken in plafonds geven eveneens belangrijke aanwijzingen. Daarnaast zijn muren langs trappen, schachten en sanitaire ruimtes vaak constructief meegenomen in het ontwerp. Hoewel deze signalen richting geven, bieden ze geen absolute zekerheid. Alleen bouwtekeningen en een constructieve beoordeling door een constructeur kunnen definitief vaststellen of een muur dragend is.

Wanneer een dragende muur zonder maatregelen wordt aangepast, kan dit leiden tot verzakkingen van vloeren, scheurvorming in gevels en in ernstige gevallen zelfs constructieve instabiliteit van de woning.

Welke soorten lateien zijn er en hoe wordt de juiste gekozen?

Lateien worden uitgevoerd in verschillende materialen, afhankelijk van belasting, overspanning en toepassing. Stalen lateien worden het meest toegepast bij dragende muren en grotere openingen, omdat ze veel draagkracht combineren met een relatief slanke bouwhoogte. Betonnen lateien worden gebruikt bij zware belasting en situaties waar brandwerendheid een belangrijke rol speelt. In monumentale panden worden soms baksteenlateien toegepast om het oorspronkelijke gevelbeeld te behouden. Houten lateien komen vooral voor in oudere woningen en worden bij renovatie vrijwel altijd vervangen.

De keuze voor het type latei wordt nooit op gevoel gemaakt. Een constructeur bepaalt op basis van een constructieberekening welk profiel, welke lengte en welke oplegging nodig is. Daarbij wordt ook gekeken of sprake is van een zelfdragende latei of een samenwerkende latei, waarbij het metselwerk boven de opening meewerkt in de belastingopname.

U hoeft deze keuze niet zelf te maken. Het type latei wordt altijd bepaald op basis van berekeningen en belasting. Een verkeerde keuze kan leiden tot doorbuiging, scheurvorming of verlies van draagkracht.

Hoe verloopt het proces van een latei plaatsen?

Een latei plaatsen bestaat uit vier technische fasen: voorbereiding, stempelen, slopen en monteren. Iedere stap moet nauwkeurig worden uitgevoerd om risico’s te vermijden.

1. Voorbereiding – constructieberekening en vergunning

Een constructeur berekent welke latei nodig is, hoe de belasting wordt verdeeld en hoe de stempels geplaatst worden. Afhankelijk van de wijziging is een vergunning via het Omgevingsloket verplicht. In veel gemeenten geldt sinds 2024 participatiebeleid: buren moeten worden geïnformeerd.

2. Stempelen – tijdelijk opvangen van de draagconstructie

Met metalen stempels ondersteunen we de vloer en het metselwerk. Dit gebeurt volgens een stempelplan dat exact bepaalt waar de krachten worden opgevangen. Een verkeerd geplaatst stempel kan ervoor zorgen dat het gewicht niet goed wordt opgevangen, waardoor scheuren ontstaan in plafonds, vloeren of aangrenzende muren.

3. Slopen – gecontroleerd verwijderen van metselwerk

Met diamantgereedschap verwijderen wij het metselwerk op de plek van de opening. Hierbij wordt voorzichtig gewerkt zodat er geen onnodige trillingen ontstaan.

4. Plaatsen van de latei

De latei – staal, beton of prefab wordt waterpas aangebracht. De oplegging aan beide zijden is minimaal 150–200 mm. Vervolgens wordt de latei verankerd en ommetseld. Na 48–72 uur uitharding worden de stempels verwijderd. Onvoldoende oplegging vergroot de kans op doorbuiging van de latei, wat op termijn zichtbaar wordt als scheuren boven de opening.

In de meeste gevallen kunnen bewoners tijdens de werkzaamheden gewoon in de woning blijven. Het plaatsen van een latei duurt doorgaans één werkdag, waarbij geluid en stofvorming normaal zijn. Na het uitharden en verwijderen van de stempels is de constructie weer volledig stabiel. Bij correcte berekening en uitvoering is een latei een blijvende oplossing en hoeft deze later niet opnieuw te worden aangepast.

Laat een latei nooit beoordelen op zicht alleen. Roest in stalen lateien en houtrot in houten lateien ontwikkelen zich achter het metselwerk. Tijdige inspectie voorkomt ernstige scheurvorming en verzakking. Tip van de specialist.

Wat gaat er in de praktijk mis bij het plaatsen van een latei?

In de praktijk zien wij dat schade aan gevels en dragende muren zelden ontstaat door de latei zelf, maar vrijwel altijd door fouten in de voorbereiding of uitvoering. Dit zijn geen theoretische risico’s, maar problemen die wij regelmatig tegenkomen bij inspecties en herstelwerk.

Een veelvoorkomende fout is dat een opening wordt gemaakt zonder vooraf vast te stellen of een muur dragend is. Vooral bij woningen uit de jaren ’30 tot ’70 wordt dit onderschat, omdat dragende en niet-dragende muren visueel sterk op elkaar kunnen lijken. Het gevolg is dat het metselwerk boven de opening zijn ondersteuning verliest en langzaam begint te zakken. Deze schade wordt vaak pas maanden later zichtbaar in de vorm van scheuren boven kozijnen of klemmende deuren.

Een tweede fout is een te korte oplegging van de latei. In theorie lijkt de latei stabiel te liggen, maar bij onvoldoende opleglengte worden de krachten niet goed afgevoerd naar de zijkanten van de muur. Dit leidt op termijn tot doorbuiging van de latei en scheurvorming in het bovenliggende metselwerk. Deze schade ontstaat geleidelijk en wordt daarom vaak te laat herkend.

Ook zien wij regelmatig dat oude houten of betonnen lateien blijven zitten bij verbouwingen, terwijl de draagkracht door houtrot of roestvorming al sterk is afgenomen. Aan de buitenzijde is dit niet zichtbaar, omdat de schade zich achter het metselwerk bevindt. Pas bij het verwijderen van een kozijn of bij verdere verbouwing wordt duidelijk dat de latei zijn functie grotendeels heeft verloren.

Juist omdat deze fouten vaak niet direct zichtbaar zijn, is een constructieve beoordeling vooraf essentieel. Een latei correct laten berekenen en plaatsen voorkomt herstelwerk dat vele malen kostbaarder is dan de oorspronkelijke ingreep.

Wat kost een latei plaatsen?

De kosten voor het plaatsen van een latei verschillen sterk per situatie. Bij een niet-dragende muur blijven de kosten beperkt tot het materiaal en de uitvoering. Zodra het gaat om een dragende muur, lopen de kosten aanzienlijk op doordat constructieberekening, vergunning, stempeling en specialistische uitvoering noodzakelijk zijn.

In de praktijk liggen de totale kosten voor het verwijderen van een dragende muur inclusief latei meestal tussen de € 4.200 en € 7.500 per draagmuur. De belangrijkste kostenpost is zelden de latei zelf, maar de constructieberekening, stempeling en veilige uitvoering.

Vergelijking latei-technieken en kosten

Lateien worden uitgevoerd in verschillende materialen, elk met eigen eigenschappen. Stalen lateien worden het meest toegepast bij dragende wanden en grotere overspanningen, omdat ze sterk en relatief slank zijn. Betonnen lateien zijn geschikt voor zwaardere belastingen en situaties waar brandwerendheid belangrijk is. In monumentale gevels worden baksteenlateien geplaatst om de authentieke uitstraling van het pand te behouden. Houten lateien worden nog slechts bij renovaties gezien en vrijwel altijd vervangen door moderne alternatieven.

De kosten voor een latei zijn afhankelijk van de belasting, het materiaal, de breedte van de opening en de complexiteit van het project. Eenvoudige kleine openingen beginnen rond de tweehonderd euro, maar constructieve ingrepen in dragende wanden kunnen oplopen tot enkele duizenden euro’s wanneer berekeningen, vergunningen en zwaardere profielen nodig zijn. De beste keuze wordt altijd bepaald op basis van belasting, overspanning en het type gevel.

Let op: onderstaande tabel toont alleen een indicatie van materiaalkosten per type latei. In de praktijk bepalen constructieberekening, stempeling, montage en veiligheid het grootste deel van de totale kosten.

Is een vergunning verplicht voor het plaatsen van een latei?

Ja, voor het verwijderen of aanpassen van een dragende muur en het plaatsen van een latei is altijd een omgevingsvergunning nodig. Dit geldt ook voor dragende binnenmuren. De vergunning wordt aangevraagd via het Omgevingsloket en vereist onder meer een constructieberekening en tekeningen.

Een vergunning zorgt ervoor dat de veiligheid van uw woning en die van omliggende woningen wordt getoetst. Dit is niet alleen belangrijk tijdens de verbouwing, maar ook bij eventuele schade of bij verkoop van de woning. Zonder vergunning en constructieberekening kan achteraf aantonen dat de verbouwing veilig is, duizenden euro’s extra kosten.

Dit is de juiste route voor het plaatsen van een latei

Een veilige aanpak begint met vaststellen of de muur dragend is. Daarna volgt het aanvragen van een vergunning, het laten maken van een constructieberekening en stempelplan, het selecteren van een ervaren uitvoerende partij en pas daarna de uitvoering. Door deze volgorde aan te houden voorkomt u fouten, vertraging en extra kosten.

Een latei is geen detail, maar een essentieel onderdeel van de constructie van uw woning. Zodra u een opening maakt of vergroot in een dragende muur, is een correct berekende en professioneel geplaatste latei noodzakelijk om verzakking en scheurvorming te voorkomen. In de praktijk zien wij dat schade vrijwel altijd ontstaat door onderschatting van de belasting of door het ontbreken van een constructieve beoordeling.

Twijfelt u of een muur dragend is, of ziet u scheuren boven ramen en deuren, dan is het belangrijk om niet zelf te gaan slopen of aanpassen. De veilige route begint altijd met inspectie, gevolgd door een constructieberekening en een gecontroleerde uitvoering. Alleen zo blijft uw woning stabiel, veilig en toekomstbestendig.

Afwijken van deze volgorde lijkt soms sneller of goedkoper, maar leidt in de praktijk vaak tot herstelwerk, extra kosten en onnodige risico’s. Door deze stappen consequent te volgen, weet u zeker dat de aanpassing veilig en verantwoord wordt uitgevoerd.

Wanneer moet u nu actie ondernemen?

Maakt u een opening in een muur, vergroot u een deur- of raamopening of ziet u scheuren boven kozijnen, dan is de kans groot dat een latei nodig is. Zeker bij oudere woningen is de draagconstructie vaak kwetsbaarder dan zichtbaar is.

Twijfelt u of een muur dragend is, ga er dan altijd van uit dat dit zo is totdat een constructieve beoordeling het tegendeel aantoont. Zelf aanpassen zonder berekening brengt het risico op verzakking en blijvende schade met zich mee.

De veilige route is altijd hetzelfde: eerst vaststellen of de muur dragend is, daarna laten berekenen welke latei nodig is en pas daarna uitvoeren. Zo voorkomt u onnodige risico’s en weet u zeker dat uw woning constructief veilig blijft.

Praktijk & regio – zo plaatsen wij lateien in Zuid-Holland

In oudere woningen in Spijkenisse treffen we regelmatig houten lateien aan die door vocht zijn verzwakt. Door deze te vervangen stopt scheurvorming vrijwel direct. In Vlaardingen plaatsen we vaak stalen lateien bij verbredingen van achtergevels, omdat de belasting daar relatief hoog is. Schiedam en Ridderkerk hebben veel woningen met oudere betonnen lateien die roestschade vertonen, waardoor de draagkracht vermindert.

Elke woning vraagt daarom om maatwerk. Een inspectie vooraf voorkomt verrassingen en zorgt ervoor dat de juiste latei wordt gekozen. Dat maakt de gevel weer stabiel voor de lange termijn. Onze gevel specialist helpt u graag.